"Geef ICT'ers lessen ethiek"

2020-11-21 15:10  compsciethics        [permalink]

→ Algemeen Dagblad: Filosoof over digitalisering: geef ict-techneuten net als dokters lessen in ethiek

Update: vreemd, dit artikel lijkt volledig vervangen met een ander intussen. Maar soit, de titel zegt genoeg, de vooruitgang in de toepassingen van software en rekenkracht op maatschappelijk gebied zou hand in hand moeten gaan met een goed ontwikkeld gevoel voor ethiek, een roep die wel her en der in de computerwereld klinkt, zoals hier.

Ik heb dit ook al een tijdje zien aankomen. Computers zijn ontstaan uit de studie naar complexe elektronische schakelingen. Daar kwam ook wiskunde bij van pas om het complexere werk te kunnen omzetten in nulletjes in eentjes. Al snel ging het omgekeerd, en werden de eerste computers al ingezet aan de grenzen van het wiskundige kennisdomein om de berekeningen te doen die door mensen te traag gaan. Een computer maakt ook minder rekenfouten, heb ik me laten vertellen.
Snel foutloos rekenen kwam ook goed bij boekhouden van pas. Naar het schijnt zou IBM veel te danken hebben aan de volkstellingen te mogen doen met ponskaarten. De vooruitgang was niet meer te stoppen en aanbod is vraag jarenlang nauw blijven volgen met betere en kleinere toestellen, die ook goedkoper werden zodat ze vlot het huishouden binnendrongen, en later zelfs de binnenzak.
Toepassingen maken voor het grote publiek komt best wel wat bij kijken. De studie van mens-machine-interactie heeft natuurlijk voor een stuk kunnen voortbouwen op wat al binnen de psychologie werd uitgezocht.
De groei ging zo hard dat het wel eens de verkeerde kant op ging. Zo is de dotcom bubble uiteen gespat, en gaat het niet met de 3D printers zoals analysten hadden gehoopt. Ook dacht men dat in het verlengde van domotica zowat alles op het internet zou aansluiten, maar daar is het — momenteel toch nog — wat te vroeg voor.
Misschien gaat het wel wat te strak met dat aanbod, en als de vraag niet volgt is dat nefast voor de prijs. Als je nu iets wil lanceren online is het eigenlijk vreemd als je er geld voor vraagt. Geld heb je wel nodig, natuurlijk, dus is er een schaduw-economie ontstaan waar je munt kan slaan uit het gedrag van je 'klanten'. De fijne kunst van producten en diensten aanbieden was al goed ontwikkeld in het tijdperk van radio en televisie, maar krijgt nu op het internet wel een heel nieuwe dimensie bij.
Dus net zoals de marketing in het algemeen, dringt het zich onder computer-mensen inderdaad op om ook stil te staan bij ethiek. Je wil zoekresultaten aanpassen aan de wensen en verwachtingen van de gebruiker, maar ethnisch profileren wil je wel vermijden. Moeilijk!
Voorlopig verwacht ik dat Jan Modaal nog even vast zal zitten in een moeras van onduidelijkheid. Met wetten zoals GDPR zijn wel al wat krijtlijnen uitgezet, maar het gevecht tussen de grote spelers speelt in alle stilte boven ons hoofd wel nog altijd af. En eerlijk gezegd vrees ik eerst nog een slingerbeweging in een richting die nadelig is voor wat we als consument kunnen verwachten. Als je een mastodont als Facebook inbeeldt, dat deze zou moeten scheiden in onafhankelijke internationale bedrijven verspreid over de wereld, maar wel een eenvormige gelijkmatige gebruikservaring moeten bieden? Dan moet er al veel duidelijk zijn over dewelke dat dan moet zijn, en er zal niet zo vlot in kunnen geschakeld worden zoals Facebook zelf nu in theorie kan beslissen over hoe hun website ineen zit. Denk maar aan hoe e-mail geössificeerd zit.

→