Mei 2019 — Stijn Sanders
Er is van alles en nog wat aan en af in het nieuws over grote en kleine wegenwerken die er al dan niet komen. Als je zoekt vind je in de normale pers al veel, maar toch vraag ik me er altijd bij af of er doorgaans wel een breed genoeg stuk van the big picture wordt geschetst. Als er al iets van een wegenkaartje te zien is, is die mogelijk grondig bewerkt of heerlijk onbekommerd met details. Je zou kunnen kijken in de echte milieu-effecten-rapporten en andere turven die opgesteld worden om officiëel in te dienen, maar ik neem aan dat er niet veel mensen zo'n foltering vrijwillig aangaan. Voorlopig hou ik het er op dat ik misschien in een andere dimensie per toeval in de hogere opleiding verkeerskunde was beland en regulier de nodige kennis en kunde zou verwerven, en hou ik het voor de hobby om af en toe grondig na te denken over de mobiliteit van tegenwoordig.
Dus dacht ik van eens de E17 helemaal van dichtbij te bekijken en een gooi te doen naar hoe ik het zou uittekenen als het me zou gevraagd worden. Mijn achtergrond van verkeerskunde en relevante wetmatigheden is niet van die mate dat mijn output hier als het woord van een expert moet worden aanzien, maar misschien net omdat deze ongeveer op het niveau van de gemiddelde Jan met de pet ligt, geeft het misschien een goed beeld hoever je komt met wat nuchter nadenken en toepassen van gezond verstand. Toch zijn onderstaande voorstellen helemaal de mijne, zonder bijbedoelingen en mogelijk compleet met flaters en onmogelijkheden die zowel praktisch als politiek onuitvoerbaar zijn. Dat is dan maar zo. Gezien ik verder niets met de politiek te maken heb, hoop ik zo het debat levendig te houden, en eventueel te voeden met enkele overzichten en aandachtspunten.
Eigenlijk zou ik hier iets mooi moeten maken met een sliders en iets super deluxe innovatief. Ik weet wel een beetje van van alles, maar ben niet een echte font-end developer. Ook ligt het helemaal niet in de sfeer van het onderwerp, dus heb ik het heel eenvoudig gehouden: Klik op de kaartjes om te wisselen tussen de onbewerkte snapshot van een stuk wegenkaart van OpenStreetMap, en mijn voorstel hoe ik de wegen anders zou leggen. In het rood duid ik aan waar een stuk weg anders zou moeten worden aangelegd, in het groen duid ik aan waar een stuk weg weg kan en anders kan worden ingedeeld. Ofwel met natuur, ofwel met gelijkaardige toepassingen als eromheen ligt, zoals woonwijk of industrieterrein. In het blauw duid ik aan waar de weg onder de grond zou moeten worden aangelegd. Ofwel met een tunnel, of met de zogeheten cut-and-cover werkzaamheden. Opnieuw: dit zijn slechts enkele voorstelletjes en het is zeker mogelijk dat ik iets onzinnig voorstel.
Ik kom niet veel langs Kortrijk. De enkele keren dat ik er was vond ik mijn weg niet op dat vreemde knooppunt met de R8. Nu ik het op een kaart zie, is het duidelijk dat de bedoeling was om de ruimte te voorzien om de R8 rond te maken, dus ligt er een strook onbebouwd tussen de Burgemeerster Mayeurlaan en de Sint-Margariete-Houtemlaan mooi groen te wezen. En dat is misschien niet slecht. Een strook groen zorgt voor zuurstof in de stad. Mocht daar effectief de ring zijn gelegd, zou het echt onaangenaam wonen zijn in het strookje tussen de E17. Dus zou ik voorstellen om dat structureel in de delen als groenzone, en nog meer van de huidige wegen terug als groen indelen. De N323 splitst niet, enkel de tak naar de N50 hou je over en laat je met een zwevend rond-punt aansluiten met de E17 en N50. Een voorbeeld van zo'n complex vind je op de E40 aan afrit Wetteren. De andere aftakking verdwijnt zodat eventueel woongebied bij komt ten noorden van de E17. Ten zuiden krijgt het AZ Groeninge ofwel groen bij ofwel uitbreidingsmogelijkheid. De R8 zou met een normaal klaverblad aansluiten op de E17, tenzij er iemand een creatieve oplossing bedenkt in plaats van de zuiderlus zodat er van het Kennedybos niet moet worden afgenomen. (Bijvoorbeeld door gewoon weg te laten, en de mensen een afrit verder sturen. Maar dat wordt best gestaafd met te verwachten gemiddelde verkeersdrukte van die verbindingen.)
Ook hier, om permanent afstand de nemen van het plan om de R8 rond te maken, geef je een stuk weg — en een brug — terug aan de natuur en maak je het voor verkeer en omgeving aangenamer door de aansluiting met een rond-punt te doen.
Nu een stuk waar ik wel vaak langs kom. En me dus geregeld aan stoor. Op de E40 richting Kust kan je voor de afrit naar de R4 al enkele kilometers uitvoegen, maar naar de E17 is er nagenoeg geen uitvoegstrook. De plannen waren er om er iets aan te doen, maar de omwonenden beslisten anders. Wel staan er nu al geluidsmuren, ironisch genoeg. Maar de E40 is misschien voor een andere keer. Wat de E17 betreft zou ik een heel gedurfd voorstel willen doen. Als we het hebben over zuurstof voor de stad, dan zou ik durven voor te stellen om het stuk E17 tussen Zwijnaarde en Destelbergen te elimineren, en de bocht van de R4 te voorzien om de naam 'E17' te dragen, en natuurlijk aan te passen voor het extra verkeer. Ten noorden van de Ringvaart blijft enkel nog een (smaller) stuk om aan te sluiten op invalswegen naar de stad. Zie verder voor hoe het dan zit in de buurt van Ledeberg.
Als je de kaart bekijkt, vond ik die krullenpracht best wel indrukwekkend. Als je er eenmaal met de wagen langskomt is het goed opletten hoe het nu weer zit. En als het dan nog eens druk wordt, ben je zeker dat het nog niet helemaal lekker zit, hoewel er recent nog een stuk herwerkt was. Nog recenter zijn ze ook beginnen bouwen ten noorden van de E40, in de buurt van de Fraterstraat. Een gemiste kans, mijn inziens, want in mijn dromen zie ik daar een aftakking van de E40 opstijgen om aan te sluiten met de R4 als je van richting Brugge komt. Kom je van richting Brussel, dan blijft de afrit Merelbeke, maar sluit je nog vóór het water aan op de R4. Je gaat pas iets verder over het water, om iets dichter tegen de vaart onder de spoorweg te gaan, of door te draaien naar de andere richting. Met die langgerekte lus kan je met beide aansluitingen van de E40 naar beide richtingen op de R4.
Hier wordt pas duidelijk hoe gedurfd mijn voorstel is. Met zo'n stuk verkeersader weggewerkt, verdwijnen de betonnen monsters door Gentbrugge en Ledeberg, en vooral de hoofdbrekens over onderhoud en alternatieven. Er komt een aanzienlijk oppervlak vrij voor groen, industrie en woonwijken. En meer, zoals sportinfrastructuur, een evenementenhal of een brandweerkazerne waarvan ik ooit een roddel opving dat er een zou komen in de lus van de oprit van de E17 in Gentbrugge.
Met de E17 weggedacht tot hier, blijft dus maar ongeveer de helft over van de wisselaar in Destelbergen. Waar wel wat bij komt kijken is het verbreden van het stuk van de R4 tussen Destelbergen en Merelbeke.
Daarmee komen we gevaarlijk dicht bij Antwerpen. Over de Kennedytunnel valt veel te vertellen, zoals die in mijn dromen er gewoon nog een verdieping onder zou hebben gekregen, maar ga ik verder over zwijgen. Wel stoort me hier opnieuw het gekronkel er naar toe, maar eigenlijk nog meer dat het de énige manier over de Schelde is tussen de Liefkenshoektunnel en de N16. Als je de R11 bekijkt, en die zou doortrekken, dan boet je jammer genoeg een stuk industrie-terrein in op de oostkant, en een stuk natuur op de westkant. Ik weet niet precies wat in de ondergrond zit, maar als het budget het toelaat en het praktisch mogelijk is kan je de omgeving misschien sparen door de weg onder de grond aan te brengen.
Nog een hete aardappel is de Oosterweelverbinding. Maar die zou er nu komen, dus wens ik daar niet direct iets aan toe te voegen. Wel viel me hier ook op, net zoals de R8 rond Kortrijk, dat een brede strook onbebouwd blijft, mogelijk vanwege een vaag plan om ooit eens de R11 aan te sluiten op de noordelijke A12. Dus zou ik botweg voorstellen om dat dan ook te doen. Het lijkt me een uitstekende alternatieve verbinding die een belangrijk deel van de verkeersdrukte kan wegnemen die nu meestal op dezelfde plaatsen voor file zorgt.
Nog eentje om het af te leren. Even van de E17 weg. Nu ik het toch over betonnen monsters had, het viaduct van Vilvoorde valt behoorlijk op, maar ook op de kaart omdat die een grote bocht maakt in de ring. Ik weet dat er veel plannen zijn voor het stuk waar iemand ooit "U-Place" op wil zetten, maar even dacht ik of het lang en breed genoeg zou zijn voor de uitgang van een tunnel? Om daar mooi aan te sluiten op de ring voor Machelen. De andere kant van de tunnel zou dan aan de andere kant van het water uitkomen waar nu het viaduct vertrekt. Als het wat mee zit zou je zelfs kunnen de tunnel graven terwijl de brug er nog even blijft staan. Denk ik, ik ben namelijk helemaal geen expert.
